Những chiếc smartphone cũ, hư hỏng linh kiện trở thành công cụ để tạo hoạt động ảo trên mạng xã hội, khiến những gã khổng lồ như Facebook, X phải đau đầu tìm cách xử lý.
Box phone (điện thoại hộp) và phone farm (nông trại điện thoại) là cách mà giới kiếm tiền online tại Việt Nam gọi những bộ thiết bị tạo hoạt động ảo trên mạng xã hội. Từ linh kiện cũ, rác công nghệ, chúng được tập hợp lại giúp chủ nhân kiếm phần thu nhập khổng lồ qua các nền tảng số.
Không chỉ hoạt động tại Việt Nam, box phone còn được sử dụng cho các dịch vụ toàn cầu, khách hàng quốc tế, khiến những tập đoàn công nghệ như Meta, X phải mệt mỏi tìm cách xử lý.
Cuộc điều tra từ CCTV vào cuối 2024 phát hiện các công ty Trung Quốc sử dụng box phone với cả nghìn thiết bị để thực hiện hoạt động lửa đảo. Hoạt động này bị cấm ở quốc gia tỷ dân theo luật viễn thông. Jiemian News cho biết các sàn TMĐT ở nước này cũng chặn tìm kiếm từ khóa liên quan đến linh kiện để lắp ráp, vận hành box phone.
Tương tác ảo, đổi tiền thật
Chỉ bằng vài từ khóa đơn giản như "mua like, mua view" trên công cụ tìm kiếm, người dùng nhận về hàng nghìn kết quả. Bên bán rao với giá chỉ vài chục đến dưới 1.000 đồng cho mỗi lượt tương tác, được quảng cáo đều từ profile thật.Theo ông N.N.D., một người đang vận hành một dàn phone farm với hàng nghìn máy, nhu cầu sống ảo "phông bạt" và bán hàng online khiến các dịch vụ như trên nở rộ tại Việt Nam. "Tôi làm mảng này từ 2019, nhưng công việc này phát triển trong 2-3 năm trở lại đây thôi."
|
| Máy để chạy box phone không cần màn hình hay pin, chỉ cần có mainboard và vào được Internet. Ảnh: N.N.D. |
Một dàn gồm 10 chiếc smartphone được cấp nguồn trực tiếp, quản lý thông qua bo mạch rời trên máy tính chủ. Giải pháp vận hành, điều khiển được bên bán cung cấp.
"Các máy này sau đó được gắn với các tài khoản mạng xã hội, chạy phần mềm tự đăng bài, nuôi như người dùng thật. Sau đó chúng được dùng để chia sẻ livestream, phát triển hội nhóm, tạo hiệu ứng đám đông. Bên bán dịch vụ thường tìm cách qua mặt hệ thống. Việc seeding tự động, có 'tung hứng' qua lại khiến người thường khó mà phân biệt thật giả", ông D. chia sẻ về công việc của mình.
Cơn đau đầu của các hãng công nghệ
Ngoài giúp khách hàng tăng uy tín trên mạng, hoạt động giả còn thao túng thuật toán trên các ứng dụng. Facebook, TikTok hay X đều sử dụng các chỉ số trực tuyến để đánh giá nội dung, điều chỉnh phân phối. Profile nhiều theo dõi, thích có thể tiếp cận đến nhiều người hơn.Theo ông D., ngoài phục vụ khách hàng trong nước, dân kiếm tiền online tại Việt Nam tiếp cận cả người dùng quốc tế bằng các quảng cáo công khai. "Nhiều người làm nhưng họ kín tiếng, ít người biết là từ Việt Nam", cá nhân nói trên cho biết.
|
| Nhóm 8 người Việt bị X khởi kiện vì lạm dụng chính sách, chạy tương tác ảo. |
"LT Media đã cung cấp các dịch vụ để điều hành các tài khoản giả mạo và né tránh sự phát hiện của nền tảng trực tuyến. Meta đã gửi thư yêu cầu ngừng hoạt động cho LT Media, buộc họ dừng ngay lập tức hoạt động vi phạm chính sách", công ty mẹ của Facebook viết.
Tập đoàn công nghệ cho biết quy mô vụ việc lên đến 38.000 profile cùng 1,2 triệu USD tiền chạy quảng cáo, đều được trả bằng VNĐ.
Gần đây, X cáo buộc nhóm 8 người Việt sử dụng "bot" để tạo bài đăng, tương tác ảo qua lại, chiếm đoạt tiền từ chính sách chia sẻ doanh thu. Để chạy những tác vụ như vậy, những dàn box phone là cách được sử dụng để tránh bị đánh dấu IP bất thường.
Công ty của Elon Musk gửi đơn kiện lên tòa án liên bang Mỹ, yêu cầu những cá nhân này phải bồi thường thiệt hại và trả án phí. Sau khi tiếp quản mạng xã hội, người giàu nhất thế giới cũng đặt mục tiêu xử lý "bot" trên nền tảng, xem đây là một trong những vấn đề nhức nhối loại bỏ.
Theo ông D., những dịch vụ chạy tương tác không chỉ có tại Việt Nam, tồn tại ở nhiều quốc gia. "Tôi có quen đối tác ngoại quốc cũng làm công việc này, khoe mỗi ngày có thể kiếm đến 10.000 USD từ 'tăng like ảo'. Tuy nhiên họ xử lý cẩn thận hơn nên ít bị phát hiện", người này nói thêm.
