Đối với hệ điều hành Windows 10, (hay ngay cả Windows 8 hoặc 8.1), thì người dùng có hai cách để tải về các ứng dụng cần thiết cho nhu cầu làm việc và giải trí. Cách đầu tiên, cũng là cách thức truyền thống từ rất lâu nay, là tìm trên mạng hoặc hỏi mượn từ bạn bè các phần mềm có đuôi EXE, và rồi tiến hành cài đặt, và cách này hay phần mềm kiểu này được gọi là ứng dụng desktop. Còn cách thứ hai thì mới hơn đó là truy cập vô cửa hàng ứng dụng và trò chơi trực tuyến Windows Store, tìm ứng dụng và rồi tiến hành cài đặt, các phần mềm kiểu này được gọi là ứng dụng Windows Store.
Trong phần lớn lịch sử của hệ điều hành Windows thì các ứng dụng desktop đã từng là lựa chọn duy nhất, đồng thời cũng là cách thức mà người dùng cảm thấy quen thuộc nhất. Nhưng kể từ khi các ứng dụng khép kín trên các cửa hàng ứng dụng và trò chơi của Google và Apple dần dần trở nên phổ biến hơn trong cách thức sử dụng thiết bị máy tính, thì công ty Microsoft đã bị khuất phục trước áp lực ấy để rồi cuối cùng phải tiến tới lập một cửa hàng ứng dụng riêng có tên gọi Windows Store.
Bắt kịp và mạnh dạn tiếp thu sự đổi mới là điều cần thiết cho sự tồn tại của bất kỳ cá nhân hay công ty nào. Thế nhưng, có chút bối rối ở đây khi không ít ứng dụng lại có cả hai phiên bản desktop và store — vậy thì người dùng phải chọn bên nào? Sau đây là một số giải thích về ưu và nhược điểm của hai cách thức tải và loại ứng dụng, mà nhờ vậy sẽ giúp người đưa ra quyết định chính xác hơn cho nhu cầu của họ.
Tại sao lại có và cần cửa hàng ứng dụng và trò chơi Windows Store?
Trước tiên mời các bạn cùng xem video bên dưới.
[video=youtube;0I7RFmfIPR0]https://www.youtube.com/watch?v=0I7RFmfIPR0[/video]
Tiếp theo đó, chúng ta đã hiểu được một trong những lý do là hệ điều hành Windows vốn nổi tiếng trong vai trò đích ngắm của đủ thể loại virus và phần mềm độc hại, mà cách thức cài đặt truyền thống oái oăm thay lại phải chịu trách nhiệm rất lớn cho những hậu quả do virus và phần mềm độc hại gây ra cho máy tính của người dùng. Cơ bản là vì...
Microsoft không nắm được quyền kiểm soát
Đúng vậy, các bạn không hề nghe lầm đâu. Thật sự là các ứng dụng được tải về từ các nguồn ngẫu nhiên, bao gồm trang web trên mạng internet, đĩa CD mượn truyền tay, USB hoàn toàn nằm ngoài tầm kiểm soát và chứng thực từ phía công ty Microsoft. Lấy ví dụ: người dùng lên mạng và tìm kiếm một ứng dụng xử lý văn bản miễn phí để dùng thay cho Microsoft Word phải mất phí, mọi việc xem ra đều ổn trừ một điều là làm sao để chắc chắn nó không chứa bên trong một loại virus ngầm nào đó? Nếu tìm kiếm ứng dụng từ các công ty phát triển phần mềm lớn, có tên tuổi thì tạm gọi là yên tâm nhưng nếu phải tìm một phần mềm dạng độc quyền hay không nhiều người biết đến thì khả năng bị gài bẫy là rất cao.
Trong khi đó, với cửa hàng ứng dụng Windows Store, thì tất cả các ứng dụng muốn bày bán trên này đều phải đi qua một chu trình gửi app, chờ duyệt kiểm tra từ phía Microsoft, nên nhờ vậy Microsoft sẽ có thể phát hiện và loại bỏ những chương trình gây nguy hiểm cho người dùng, và chỉ để lại những ứng dụng được xác nhận an toàn cho việc cài đặt lên hệ thống máy tính của người dùng. Nếu là một người dùng thiết bị di động chạy hệ điều hành Android thì có thể ví Windows Store giống như Play Store, và việc cài đặt các tập tin EXE thì cũng tương tự như side load các tập tin APK và cho phép cài đặt ứng dụng từ các nguồn không rõ lai lịch. Còn nếu là người dùng iPhone hay iPad, thì Windows Store cũng chính là App Store, chỉ khác một điều là hệ điều hành iOS không cho phép cài đặt các ứng dụng nào khác ngoài nguồn App Store - tất nhiên là không tính đến việc jailbreak máy để thỏa trí tang bồng rồi.
Tóm lại, cách thức an toàn nhất là Microsoft chỉ nên cho phép cài đặt các ứng dụng đã được kiểm tra kỹ lưỡng từ Windows Store, hay nói cách khác là người dùng chỉ còn có thể cài đặt các ứng dụng dạng Store, song mặt trái lại là người dùng sẽ bị bó hẹp với số lượng ứng dụng còn khá khiêm tốn trên cửa hàng Windows Store, và đồng thời sẽ tạo nên cảm giác bí tức khi phải dính chặt vào một nền tảng duy nhất — cho nên, đôi khi người dùng chúng ta cũng cần phải tìm thấy mặt tích cực trong sự việc này là lệnh giới hạn chỉ dành đất cho Windows Store chưa được ban ra và đi vào thực thi.
Các quyền truy cập và cơ chế cách ly
Một khía cạnh nguy hiểm nữa của các ứng dụng desktop truyền thống là khả năng có thể tự tung tự tác làm mọi điều mà nó muốn "khám phá". Các ứng dụng desktop không bị gán và đặt trong bất kỳ giới hạn truy cập nào đối với các phần quan trọng của hệ thống điều hành máy tính, nói theo thuật ngữ là sandboxed. Chính vì kẽ hở này mà bất cứ khi nào người dùng bất cẩn lỡ cài đặt một phần mềm độc hại thì cầm chắc nó sẽ có khả năng tung hoành trong hệ thống máy tính, từ việc xóa bỏ các tập tin cá nhân cho đến sao chép và chuyển giao dữ liệu có trên máy tính cho tin tặc từ xa, hoặc là ghi lại các thao tác gõ phím để đánh cắp tài khoản và mật khẩu của nạn nhân v.v.
Tất nhiên là không phải tất cả các phần mềm đều làm những chuyện tày trời nói trên, nhưng về lý thuyết thì chúng có thể làm điều ấy.
Trong khi đó, các ứng dụng dạng Store thì trái lại, bị đặt vào khuôn khổ các khả năng truy cập giới hạn mà người dùng có thể kiểm soát được trước khi tiến hành tải về. Với những giới hạn bắt buộc mang tính hợp lý ấy thì rõ ràng một ứng dụng máy tính đơn giản sẽ không bao giờ có thể ghi lại hình ảnh hay âm thanh từ phía người dùng, bởi đơn giản đó không phải chức năng của nó và nó không có được quyền ấy.
Cũng vì bị bó buộc bởi các giới hạn truy cập, nên nếu một ứng dụng dạng Store có gây nguy hiểm đi chăng nữa thì nó cũng chỉ loanh quanh trong những gì được phép, không thể vượt quá để truy cập đến các phần thiết yếu khác trong hệ thống điều hành máy tính được, điều vốn lại là "đặc quyền" của các ứng dụng nằm ngoài sandbox.
Vậy thì ứng dụng nào tốt hơn: Desktop hay Store?
Thành thật mà nói, câu trả lời tùy thuộc vào nhu cầu và cả sở thích của người dùng - và nhiều trường hợp thì người dùng sử dụng cả hai dạng ứng dụng này trên máy tính luôn.
Xét thêm khác biệt về giao diện và thiết kế
Với cùng một ứng dụng ở hai dạng desktop và store thì tuy các khác biệt không quá lớn ở chức năng nhưng không phải là không có, và cũng không quá khó để nhận thấy. Nói dễ hiểu hơn, các ứng dụng dạng desktop đã được thiết kế với dự trù tình huống làm việc cùng với chuột và bàn phím, trong khi các ứng dụng dạng store lại được thiết kế nhắm đến môi trường sử dụng là trên các thiết bị cảm ứng. Như vậy có thể thấy rằng các ứng dụng dạng Desktop sẽ có giao diện nhỏ hơn để dành không gian cho các nút điều khiển và chắc chắn là chúng không hỗ trợ các cử chỉ vuốt quẹt rồi. Nhưng bù lại thì các ứng dụng như thế này sẽ lại được tích hợp nhiều tính năng hơn.
Trong khi đó, các ứng dụng dạng Store thường là dành cho thiết bị màn hình cảm ứng, cho nên chúng sẽ có khuynh hướng cuộn theo chiều ngang theo từng cái vuốt tay của người dùng, và chúng cũng thường thiếu các chức năng của phím phải chuột nhưng ngược lại các nút bấm của chúng được thiết kế to ra và có khoảng cách đủ rộng để không bị ngón tay người dùng nhấn chèn lên nhau.
Rồi một khác biệt khác về thiết kế là các ứng dụng dạng Store có thể có Live Tile đi kèm các thông báo cập nhật liên quan, hoặc ít ra thì cũng là các tile nhiều màu sắc thú vị. Nhưng khi quay sang phía các ứng dụng Desktop thì chỉ có các biểu tượng nhỏ xíu xấu xí được bao quanh bởi hình vuông đơn điệu. Đây chỉ là khác biệt nhỏ mang tính màu mè hoa lá cành, nhưng với những người dùng trẻ hiện đại thì yếu tố này lại khiến họ có khuynh hướng chọn ứng dụng dạng Store hơn.
Vấn nạn không đủ ứng dụng
Cho dù là công ty Microsoft đang rất hào hứng trước việc số lượng ứng dụng trên cửa hàng Windows Store tăng trưởng tốt nhưng thực tế vẫn còn thiếu nhiều ứng dụng phổ thông, chẳng hạn như các ứng dụng Adobe Photoshop, Calibre, và Steam đều chưa có dạng Store. Và khi gặp phải tình huống như vậy thì dĩ nhiên người dùng sẽ chỉ còn có thể chọn ứng dụng dạng Desktop mà thôi.
Làm gì khi một ứng dụng có cả hai phiên bản Desktop và Store?
Trái ngược với tình trạng thiếu hụt ứng dụng dạng Store nói trên thì cũng không ít lần người dùng phải băn khoăn khi chọn lựa một ứng dụng nhưng lại có đồng thời hai phiên bản Desktop và Store, mà có thể kể ra như VLC, Dropbox, hay Plex. Chọn cái nào thì lần nữa, thành thật mà nói là tùy thuộc vào sở thích cá nhân của người dùng. Tuy vậy, cũng có một gợi ý đáng lưu tâm cho những người dùng nào có nhiều băn khoăn: phiên bản Desktop sẽ thường có nhiều tính năng hơn nhưng vì vậy cũng khá phức tạp cho việc tìm hiểu và sử dụng, trong khi đó phiên bản Store lại có giao diện đơn giản hơn tuy số tính năng đã bị lược bớt khá nhiều. Chúng ta hãy lấy ngay ứng dụng VLC làm dẫn chứng.
Theo như ảnh minh họa bên trên, phiên bản VLC Desktop (nằm bên trái) có các nút bấm nhỏ đi cùng một thanh trượt mỏng nằm ở vị trí bên dưới, riêng phiên bản Store thì có các nút bấm kích thước to thân thiện với thao tác nhấn cảm ứng.
Tuy nhiên, phiên bản Desktop lại đi kèm nhiều lựa chọn mang tính chuyên sâu hơn dành cho các thiết lập phụ đề, âm thanh và tất cả các loại công cụ khác mà phiên bản Store lại không có được. Nhìn chung thì phiên bản Store cũng làm khá tốt chức năng của nó rồi, nhưng nếu là người dùng muốn đào sâu năng lực của một ứng dụng thì phiên bản Desktop là câu trả lời đúng đắn hơn.
Tổng kết, người dùng nên chọn ứng dụng dạng nào?
Nhìn chung nếu người dùng bị giằng xé giữa hai phiên bản của một ứng dụng nào đó, thì tốt nhất họ cứ tải cả hai phiên bản về và dùng thử từng cái. Và rồi nhu cầu thật sự cũng như năng lực đáp ứng của mỗi loại ứng dụng sẽ mang đến câu trả lời chính xác nhất. Tất nhiên là khi không may rơi vào trường hợp chỉ có thể lựa chọn một trong hai phiên bản do phiên bản kia không có ứng dụng thì đành chịu vậy, và cũng lưu ý đừng vì ham hố mà tải về quá nhiều ứng dụng dạng rác trên Windows Store nhé.
Nguồn Make use of
