Khi cuộc cách mạng công nghệ AI đang phát triển với tốc độ như vũ bão ngày nay, phương pháp đào tạo Y khoa cũng phải thay đổi nếu không muốn bị bỏ lại phía sau.
Trong kỷ nguyên số hóa nhanh chóng, Trường Y Icahn tại Mount Sinai ở New York đã đặt một cột mốc lịch sử khi trở thành trường y đầu tiên tại Hoa Kỳ trang bị công nghệ trí tuệ nhân tạo ChatGPT cho toàn bộ sinh viên y khoa và sau đại học. Sáng kiến đột phá này không chỉ phản ánh cam kết của trường đối với đổi mới giáo dục, mà còn chuẩn bị cho thế hệ bác sĩ tương lai những công cụ cần thiết trong môi trường y tế ngày càng phụ thuộc vào công nghệ.
Theo thỏa thuận chính thức giữa Mount Sinai và OpenAI, nền tảng ChatGPT Edu được triển khai với đầy đủ các biện pháp bảo vệ thông tin nhạy cảm, tuân thủ hoàn toàn quy định HIPAA - đạo luật liên bang Hoa Kỳ về bảo vệ thông tin y tế. Điều này đảm bảo rằng dữ liệu cá nhân của bệnh nhân và sinh viên được bảo vệ an toàn trong quá trình học tập và nghiên cứu.
Faris Gulamali, một sinh viên y khoa tại Mount Sinai, đã trải nghiệm những lợi ích thiết thực từ công cụ AI này. "Tôi sử dụng ChatGPT để chuẩn bị cho các ca phẫu thuật và cải thiện cách giao tiếp với bệnh nhân khi giải thích những chẩn đoán phức tạp," Gulamali chia sẻ. Anh nhấn mạnh rằng công cụ này "thực sự giúp định hình lại cách giải thích" các vấn đề y khoa, giúp bệnh nhân dễ hiểu hơn và cảm thấy được tôn trọng trong quá trình điều trị.
Không chỉ hỗ trợ trong giao tiếp với bệnh nhân, ChatGPT còn đóng vai trò quan trọng trong nghiên cứu khoa học. Vivek Kanpa, nghiên cứu sinh tiến sĩ tại trường, mô tả công cụ AI như "một cố vấn theo phong cách bác sĩ lâm sàng" và "một cộng tác viên kỹ thuật phần mềm" có thể hỗ trợ anh bất cứ lúc nào. Từ việc viết mã lập trình, phân tích dữ liệu sử dụng thư viện Python, đến phát triển ý tưởng nghiên cứu sáng tạo, Kanpa và các sinh viên khác đã sử dụng ChatGPT trong nhiều lĩnh vực đòi hỏi tư duy phức tạp và kỹ năng chuyên môn cao.
Đối với đội ngũ giảng viên, sự xuất hiện của AI đã tạo ra một làn sóng đổi mới trong phương pháp giảng dạy. Tiến sĩ Benjamin Glicksberg, giáo sư tại Trường Y Icahn, gọi AI là đổi mới đáng chú ý nhất mà ông từng gặp. "Nó đã thay đổi mọi thứ - từ cách tôi tương tác với sinh viên, hướng dẫn và thậm chí cố gắng đổi mới bản thân," ông chia sẻ. Công nghệ này giải phóng thời gian quý báu của giảng viên, cho phép họ tập trung vào việc hướng dẫn sinh viên những kỹ năng mà AI không thể thay thế: đánh giá lâm sàng, đồng cảm với bệnh nhân, và ra quyết định dựa trên nhiều yếu tố phức tạp.
Tiến sĩ Dennis S. Charney, Trưởng khoa Trường Y Icahn, nhấn mạnh rằng "công nghệ này không phải để thay thế đánh giá lâm sàng - mà là để hỗ trợ nó." Ông giải thích thêm rằng sinh viên không sử dụng AI để đưa ra quyết định y tế, mà để nâng cao tư duy phản biện và thách thức các giả định, giúp họ trở thành những bác sĩ tốt hơn trong tương lai.
Quan điểm này cũng được chia sẻ bởi các chuyên gia y tế tại Việt Nam. PGS. Nguyễn Viết Nhung, Trưởng khoa Y, Trường Đại học Y Dược - Đại học Quốc gia Hà Nội, đã khẳng định trong một hội thảo quốc tế gần đây rằng "AI không thể thay thế các nhân viên y tế, AI có thể là công cụ đắc lực giúp bác sĩ nâng cao hiệu quả chẩn đoán và điều trị."
PGS.Nguyễn Viết Nhung phát biểu tại Hội thảo.
Tại Việt Nam, AI đang được ứng dụng trong chẩn đoán bệnh lao phổi thông qua phần mềm học sâu hỗ trợ đọc ảnh X-quang ngực. PGS. Nhung cho biết, khi sử dụng phần mềm này, bác sĩ chỉ cần đưa ảnh X-quang vào, AI sẽ xử lý và đưa ra kết quả dự đoán với độ chính xác lên tới 95% - một bước tiến vượt bậc so với phương pháp truyền thống. Ông và đội ngũ của mình đã thực hiện đề tài nghiên cứu ứng dụng AI trong chẩn đoán và dự báo dịch tễ bệnh lao phổi dựa trên dữ liệu Việt Nam, hiện nay dữ liệu này đã được công khai sử dụng chung trên toàn quốc.
Tương tự như thách thức mà Trường Y Icahn đang giải quyết, PGS. Nhung cũng nhấn mạnh rằng một trong những thách thức lớn hiện nay là sự thiếu kết nối giữa các ngành khoa học sức khỏe và công nghệ. "Bác sĩ không hiểu rõ về AI và các kỹ sư AI không nắm vững công việc của bác sĩ," ông nói. Do đó, việc đào tạo liên ngành giữa bác sĩ và kỹ sư AI là vô cùng quan trọng để các bên hiểu nhau và tạo ra những công cụ công nghệ hỗ trợ đắc lực trong khám chữa bệnh.
Leah Belsky, Phó Chủ tịch và Tổng Giám đốc Giáo dục tại OpenAI, so sánh tác động của AI trong môi trường làm việc thế kỷ 21 với email và internet vào những năm 1990. "Tôi nghĩ trong y khoa và sức khỏe nói riêng, điều cần thiết là sinh viên học cách sử dụng AI và cách sử dụng nó một cách an toàn," bà nói với CBS News. "Nó giúp họ học nhanh hơn, khám phá những lĩnh vực kiến thức mới và khám phá sâu hơn. Điều chúng tôi thực sự tập trung là đảm bảo tiếp cận công bằng với AI."
Quan điểm của PGS. Nhung cũng đồng thuận với điều này khi ông khẳng định: "Chúng ta vẫn nghe nói, AI phát triển thì bác sĩ mất việc. Chúng tôi không nghĩ như vậy, mà là bác sĩ sử dụng AI sẽ thay thế những bác sĩ không sử dụng AI."
Trong bối cảnh công nghệ AI ngày càng phát triển mạnh mẽ, cả Mount Sinai và các trường đại học y khoa tại Việt Nam đều nhận thấy sự cần thiết phải đổi mới phương pháp đào tạo. GS-TS. Lê Ngọc Thành, Hiệu trưởng Trường Đại học Y Dược nhấn mạnh cần phải giải quyết những "điểm nghẽn" về chính sách và nhân lực trong ngành y để kịp thời đáp ứng yêu cầu phát triển của y học và công nghệ.
Sáng kiến của Mount Sinai trong việc trang bị ChatGPT cho sinh viên y khoa có thể là một mô hình tham khảo quý giá cho các trường đại học y khoa tại Việt Nam. PGS. Nhung đã bày tỏ mong muốn hợp tác với Đại học Thanh Hoa của Trung Quốc để phát triển chương trình đào tạo liên ngành cho bác sĩ và kỹ sư AI, bao gồm các khóa học ngắn hạn về phân tích dữ liệu, ứng dụng AI cơ bản, và đào tạo kỹ sư AI hiểu về y khoa để thiết kế các công nghệ hiệu quả hơn.
Rõ ràng, dù ở Mỹ hay Việt Nam, AI đang dần khẳng định vai trò là người bạn đồng hành không thể thiếu của các bác sĩ tương lai. Không phải là mối đe dọa, mà là công cụ giúp nâng cao chất lượng chăm sóc y tế, AI như ChatGPT đang mở ra một kỷ nguyên mới trong giáo dục và thực hành y khoa, nơi công nghệ và con người cùng hợp tác để mang lại những kết quả tốt nhất cho bệnh nhân.
