Gắn bó lâu năm với Windows từ thời XP và từng nghĩ rằng việc sang macOS sẽ mang lại nhiều bất tiện. Tuy nhiên, sau khi chuyển sang sử dụng Mac mini M4 làm máy chính trong suốt nửa năm qua, tôi dần thay đổi quan điểm.
Ban đầu, macOS có thể gây chút bỡ ngỡ vì một số khác biệt trong cách vận hành so với Windows. Nhưng càng sử dụng, tôi càng nhận ra macOS có đầy đủ các tính năng cần thiết, cùng nhiều tiện ích nhỏ nhưng thông minh giúp tối ưu trải nghiệm làm việc hằng ngày. Những lo ngại về hiệu suất, khả năng tùy biến hay phần mềm tương thích dần bị xóa bỏ khi hệ sinh thái Apple ngày càng hoàn thiện và hiệu quả.
Hệ sinh thái macOS quá mạnh – Windows không thể sánh bằng về mức độ kết nối liền mạch
Dù nhiều người không thích cách Apple kiểm soát chặt hệ sinh thái phần cứng và phần mềm của mình, nhưng chính sự "đóng" đó lại mang đến một trải nghiệm người dùng nhất quán và hiệu quả mà Windows khó có thể tái hiện. Windows có lợi thế về độ mở và tính linh hoạt, nhưng nếu nói về khả năng tích hợp giữa các thiết bị, macOS gần như không có đối thủ.
macOS hoạt động liền mạch với các thiết bị Apple khác theo cách mà Windows chưa từng làm được. Những tính năng như AirDrop hay AirPlay tưởng chừng đơn giản, nhưng lại nhanh chóng trở thành một phần thiết yếu trong quy trình làm việc của nhiều người. Việc gửi tệp qua iPhone hay chiếu màn hình lên iPad diễn ra tức thì, không cần cài đặt hay cấu hình phức tạp. AirPlay đặc biệt hữu ích khi cần trình chiếu lên TV – một trải nghiệm mà các giải pháp như Google Cast trên Windows hiếm khi mang lại được sự tiện lợi tương đương.
Tính năng đồng bộ iCloud cũng thể hiện rõ sự vượt trội: từ ghi chú, ảnh cho đến clipboard đều được đồng bộ trơn tru giữa Mac và iPhone, mang lại cảm giác mượt mà và hiện đại.
macOS còn cho phép thực hiện cuộc gọi, nhận tin nhắn iMessage trên iPad hay Mac, biến iPad thành màn hình phụ qua Sidecar, và dùng iPhone làm webcam với Continuity Camera. Dù một số tính năng tương tự có thể được tái tạo trên Windows thông qua phần mềm của bên thứ ba, chúng vẫn mang lại cảm giác như những giải pháp tạm bợ – trong khi trên macOS, mọi thứ như đã được thiết kế để hoạt động cùng nhau ngay từ đầu.
Tính năng nhỏ, khác biệt lớn
macOS không chỉ nổi bật ở khả năng tích hợp hệ sinh thái, mà còn ở những chi tiết tưởng như nhỏ nhặt nhưng lại có tác động rất lớn đến trải nghiệm hằng ngày. Đơn cử như thao tác nhấn phím cách để xem nhanh tệp tin – một thói quen tiện lợi khi cần rà soát tài liệu hoặc kiểm tra các tệp vừa tải về. Spotlight cũng là công cụ hữu ích: từ tìm ứng dụng, thực hiện phép toán đơn giản, tìm kiếm tệp, cho đến tra cứu nhanh trên web mà không cần mở trình duyệt.
Công bằng mà nói, Windows cũng có những công cụ tương tự. Bộ PowerToys bao gồm tính năng "Peek" cho phép xem nhanh tệp tin và "PowerToys Run" hoạt động như một trình khởi chạy tương tự Spotlight. Tuy nhiên, đây đều là các tiện ích cài thêm, không được tích hợp sẵn và cũng không mang lại cảm giác liền mạch như trên macOS.
Hiệu suất và độ ổn định cũng là điểm đáng khen trên thiết bị dùng chip Apple Silicon. Mac mini M4 hoạt động mát mẻ, yên tĩnh và mượt mà trong thời gian dài. Còn các mẫu laptop MacBook thì cho thời gian sử dụng khá dài, đủ để an tâm dùng trong cả ngày.
Sự ổn định tổng thể của macOS cũng tạo nên sự khác biệt. Với Windows, việc ứng dụng đơ, hệ thống tự giảm hiệu năng, hoặc các bản cập nhật gây lỗi không phải là chuyện hiếm. Đặc biệt với những gì Microsoft đang làm với Windows 11 ngày nay thì tần suất lỗi càng nhiều hơn. Bạn sẽ thường xuyên thấy các tin tức về bản cập nhật Windows 11 gây lỗi.
Windows vẫn là một hệ điều hành nhiều lỗi vặt.
Trong khi đó, macOS cho cảm giác đáng tin cậy hơn – kể cả khi một ứng dụng gặp sự cố, phần còn lại của hệ thống vẫn vận hành trơn tru. Tôi không còn gặp cảnh đón chào một ngày mới bằng màn hình xanh, desktop treo cứng, hay những bản cập nhật gây lỗi bất ngờ kể từ khi chuyển sang dùng macOS.
Windows vẫn làm được gần như mọi thứ và là "thiên đường" cho game thủ
Dù vậy, sau cùng thì Windows vẫn là hệ điều hành có tính linh hoạt cao hơn, hỗ trợ phần cứng đa dạng và vẫn là lựa chọn hàng đầu cho game thủ. Hệ điều hành này hỗ trợ hầu hết mọi tựa game lớn nhỏ, từ các bom tấn AAA đến những tựa indie, với khả năng tương thích cao với phần cứng đa dạng. Các nền tảng như Steam, Epic Games Store, Xbox Game Pass cũng đều tập trung mạnh vào Windows, biến hệ điều hành này thành "thiên đường" thực thụ cho game thủ – điều mà macOS vẫn chưa thể sánh kịp.
Với mức giá trải rộng và khả năng tùy chỉnh sâu, người dùng hoàn toàn có thể tái tạo lại phần lớn những tính năng hấp dẫn thường thấy trên macOS – nếu đủ kiên nhẫn.
Không thể phủ nhận ưu điểm hỗ trợ game và tương thích phần cứng của Windows, nhưng macOS tập trung vào công việc và sự tối giản. Bạn có thể tìm được rất nhiều phụ kiện giúp bàn làm việc với Mac trở nên siêu gọn gàng, ví dụ như TwelveSouth trên hình
Tuy nhiên, chính ở đây sự khác biệt bắt đầu bộc lộ rõ. Trên Windows, người dùng thường phải tự tìm và cài thêm các tiện ích bên thứ ba, tinh chỉnh lại hệ thống, và đôi khi phải đối mặt với những lỗi vặt phát sinh chỉ để có được trải nghiệm tương đương. Ngược lại, macOS mang lại một môi trường liền mạch, ổn định và sẵn sàng sử dụng ngay sau khi khởi động – gần như không cần can thiệp gì thêm.
Phải thừa nhận rằng việc chuyển từ Windows sang macOS đi kèm với một giai đoạn bỏ thời gian làm quen, đặc biệt nếu người dùng đã gắn bó với Windows. Tuy nhiên, chỉ cần dành chút thời gian khám phá, trải nghiệm tổng thể của macOS sẽ dần trở nên tự nhiên và dễ chịu. Nếu mục tiêu là hệ điều hành phục vụ cho công việc, chuyển từ Windows sang macOS có thể sẽ là một lựa chọn đúng đắn, miễn là đã tìm hiểu các ứng dụng cần thiết cho công việc của mình có trên hệ điều hành này hay không.
