Phản biện xã hội và lối sống "tiểu xảo"

CMCTI

Banned
Nếu như trên thế giới, người ta coi bậc trí thức sinh ra để nghiên cứu, sáng tạo và phản biện xã hội thì tại Việt Nam, hình như phần nhiều các trí thức chỉ bắt đầu học cách phản biện khi thôi làm quan chức. Vì cơ chế này không khuyến khích họ đánh đổi giữa những ham muốn cá nhân và lợi ích cộng đồng.

Đương nhiên, một xã hội chậm phát triển là một xã hội thiếu nhiều ... cơ sở cho sự phát triển. Trong đó, không thể không nhắc tới "phản biện xã hội". Thậm chí đây còn là một tiền đề tối quan trọng trong việc mãi dẫm chân dưới vũng lầy hay cất cánh bay lên.

Vì sao phản biện vẫn là khái niệm xa xỉ?


Bài viết này xin mạo muội nêu lên một giả thuyết, lý giải tại sao ở nhiều quốc gia, từ lâu "phản biện xã hội" là một phần không thể thiếu trong cuộc sống thì tại Việt Nam, nó vẫn là một khái niệm xa xỉ của đa số trí thức, đừng nói là nhân dân.

Hãy bắt đầu từ câu chuyện văn hóa. Có đứa bé 5 tuổi nhất định đòi cha nó phải giữ lời hứa từ tuần trước, là chủ nhật này đưa cả gia đình đi chơi Thảo cầm viên. Oái oăm thay, người bố lại coi việc tụ tập, bù khú với bạn bè trong ngày nghỉ quan trọng hơn là giữ lời với con trẻ. Thế là ông mắng "Im ngay! Để tao nói mẹ mày ra chợ mua đền cho món đồ chơi!". Nó vẫn không chịu.

A! Cá không ăn muối cá ươn, con cãi cha mẹ trăm đường con hư!... Thế là thằng bé bị nọc ra tặng cho mấy con lươn vào mông đít. Lần này nó xin tha rối rít để tránh bị ăn thêm đòn chứ chẳng còn chút ý kiến ý cò gì về việc đi sở thú nữa, và thấy mong muốn ấy là một sai lầm khiến phải mang vạ vào thân.

Văn hóa ứng xử tại Việt Nam cơ bản là thế. Người trẻ buộc phải nghe người già, kẻ dưới tự nguyện với người trên, mặc nhiên coi những phát biểu của bậc đi trước là "chân lý".

Thế mới có chuyện cả nghìn năm nay, chúng ta coi đạo Nho là khuôn vàng thước ngọc mà chẳng thèm để ý đến những tì vết dù là nho nhỏ trong cái hệ thống ấy.

Cho mãi tới thời đại ngày nay mới mang máng nhận ra sự bất hợp lý, ví như quan điểm ủng hộ chế độ độc tài (Vua là con trời), cổ súy cho cách học tầm chương trích cú, hay khuyến khích lối ứng xử mang nặng tính bất bình đẳng giới (trọng nam khinh nữ), v...v...

Trở lại với câu chuyện trên, giả sử đây là trường hợp xảy ra tại một quốc gia phương Tây, chắc chắn người hạ roi xuống đứa trẻ sẽ phải lo sốt vó, vì biết đâu chừng, thằng nhóc lại nhấc điện thoại lên nhờ cảnh sát can thiệp vào hành động trấn áp vô lý của người sinh ra nó.
20120224161938_khai%20giang.jpg

Sự hình thành một nhân cách phụ thuộc rất nhiều vào quá trình "xã hội hóa" của cá nhân giai đoạn còn nhỏ tuổi. Ảnh minh họa

Lối sống "tiểu xảo" hay "con đường ứng xử"?

Câu chuyện về văn hóa lại kéo theo câu chuyện về giáo dục. Một nền học mà cái "danh" nhiều hơn cái thực, đã khiến cho nhà trường đôi khi lại trở thành cha mẹ của các bậc phụ huynh có con em từ lớp Chồi tới bậc tiểu học.

Để khi xin được cho chúng nó vào trường rồi thì lại muốn "con của tớ là đứa học giỏi nhất nhì lớp". Mà trong muôn ngàn cách lấy thành tích học tập thì việc ngoan ngoãn nghe lời giáo viên vẫn là một "tiểu xảo" phổ biến. Lâu dần, "tiểu xảo" ấy mặc nhiên được chấp nhận như là một dạng của thiết chế. - thầy đã nói thì cấm có sai!

Thế là tiếng nói độc lập của cá nhân khi còn trẻ lại bị vùi thêm một lớp sóng nữa.

Được biết, sự hình thành một nhân cách phụ thuộc rất nhiều vào quá trình "xã hội hóa" của cá nhân giai đoạn còn nhỏ tuổi. Ở Thụy Điển, người ta coi đây là "thời kỳ vàng của cuộc đời". Tại Nhật Bản, học sinh đến trường tưởng chơi nhiều mà hóa ra lại học chất lượng. Từ mỗi trò nghịch ngợm mà các em tự xây dựng tư duy và cách tiếp nhận kiến thức cho riêng mình để không trở thành bản sao của ai hết,...

Do vậy, hình thành hay không hình thành tư duy phản biện cũng manh nha từ lứa tuổi này.

Văn hóa Việt Nam, giáo dục Việt Nam góp phần tạo nên xã hội Việt Nam. Một xã hội mà "câu chuyện cơ chế" luôn là một đề tài nóng hổi. Trong nhiều trường hợp, đường lối của Nhà nước (có thể) đúng đắn nhưng cấp thi hành lại thực hiện ngả nghiêng.

Bởi họ không có hay không dám cất lên tiếng nói phản biện công khai nên chỉ dám "bày tỏ ý kiến" thông qua việc chui qua những lỗ hổng của cơ chế để làm lợi cho bản thân.

Câu khẩu hiệu: "Phê bình, tự phê bình" chúng ta nghe đã quá quen, song thử hỏi có mấy tổ chức hay cá nhân làm tốt? Bởi nền văn hóa và kinh nghiệm trong môi trường giáo dục trước đó đã cho họ những "con đường" ứng xử rồi.

Nếu như trên thế giới, người ta coi bậc trí thức sinh ra để nghiên cứu, sáng tạo và phản biện xã hội thì tại Việt Nam, hình như phần nhiều các trí thức chỉ bắt đầu học cách phản biện khi thôi làm quan chức. Vì cơ chế này không khuyến khích họ đánh đổi giữa những ham muốn cá nhân và lợi ích cộng đồng.

Đương nhiên, một xã hội muốn phát triển phải cần rất nhiều yếu tố, song không thể không có sự song hành của "phản biện xã hội". Khi nào để điều đó không còn là một khái niệm xa xỉ tại Việt Nam? Như trên vừa nói, với nền văn hóa ấy, với đặc điểm giáo dục ấy, với cơ chế ấy... tôi nghĩ là còn lâu lắm.

Nhưng vẫn mong nhận xét trên chỉ là võ đoán.

Trần Anh Tuấn
Nguồn Vietnamnet

Blog Trần Anh Tuấn

http://www.congionong.blogspot.com/
 
Chỉnh sửa lần cuối:

gianghggg

New Member
Ðề: Phản biện xã hội và lối sống "tiểu xảo"

Nhờ có internet mà mình không giống như đa số.
 
Ðề: Phản biện xã hội và lối sống "tiểu xảo"

Phản biện thời nào mà chả có, tuy nhiên các cụ hồi xưa k đc thì họ cáo quan về quê còn tri thức thời nay thì mặc tình buông xuôi, ngay cả ông giáo sư rùm beng Bảo Châu cũng chỉ là 1 con thỏ đế và bán rẻ lương tâm, phớt lờ sự thật của xã hội tri thức VN hiện nay là đồng tình với những quyết định chính sách của bộ máy duy nhất, và ông Bảo Châu chính thức gật đầu đồng trở thành công cụ tuyên truyền cho một nhóm người. Đấy tri thức loại đó thì được bác Hiền Đức xếp vào dạng tri thức của tên đồ tể Mao.

Hy vọng là những tri thức còn lại sớm tỉnh giấc chứ đừng như tên đồ tể Mao Trạch Đông từng tuyên bố tri thức chỉ là cục ...
 

earl_grey

Well-Known Member
Ðề: Phản biện xã hội và lối sống "tiểu xảo"

Ngay ra quán trà đá, nói điều gì chệch hướng thôi là cả quán nó chửi cho rồi. Dân ta vẫn chưa biết tôn trọng sự khác biệt, tự vứt bỏ cái quyền lẽ ra là của mình.

"Anh phản đối tôi, tôi không muốn nhìn mặt anh nữa. Nhưng tôi sẽ chết để bảo vệ quyền tự do đó của anh".
 

scorpio_9x

Well-Known Member
Ðề: Phản biện xã hội và lối sống "tiểu xảo"

Phản biện thời nào mà chả có, tuy nhiên các cụ hồi xưa k đc thì họ cáo quan về quê còn tri thức thời nay thì mặc tình buông xuôi, ngay cả ông giáo sư rùm beng Bảo Châu cũng chỉ là 1 con thỏ đế và bán rẻ lương tâm, phớt lờ sự thật của xã hội tri thức VN hiện nay là đồng tình với những quyết định chính sách của bộ máy duy nhất, và ông Bảo Châu chính thức gật đầu đồng trở thành công cụ tuyên truyền cho một nhóm người. Đấy tri thức loại đó thì được bác Hiền Đức xếp vào dạng tri thức của tên đồ tể Mao.

Hy vọng là những tri thức còn lại sớm tỉnh giấc chứ đừng như tên đồ tể Mao Trạch Đông từng tuyên bố tri thức chỉ là cục ...

[-([-([-([-(ko thích cách nói của bác trong một 4rum như thế này
 
Ðề: Phản biện xã hội và lối sống "tiểu xảo"

Phản biện thời nào mà chả có, tuy nhiên các cụ hồi xưa k đc thì họ cáo quan về quê còn tri thức thời nay thì mặc tình buông xuôi, ngay cả ông giáo sư rùm beng Bảo Châu cũng chỉ là 1 con thỏ đế và bán rẻ lương tâm, phớt lờ sự thật của xã hội tri thức VN hiện nay là đồng tình với những quyết định chính sách của bộ máy duy nhất, và ông Bảo Châu chính thức gật đầu đồng trở thành công cụ tuyên truyền cho một nhóm người. Đấy tri thức loại đó thì được bác Hiền Đức xếp vào dạng tri thức của tên đồ tể Mao.

Hy vọng là những tri thức còn lại sớm tỉnh giấc chứ đừng như tên đồ tể Mao Trạch Đông từng tuyên bố tri thức chỉ là cục ...
hình như nội quy diễn đàn có ghi là không bàn luận các vấn đề chính trị, mấy bác cũng đâu biết gì mà nói, đọc trên internet họ nói sao thì cứ nghĩ như thế là đúng à,
 
Ðề: Phản biện xã hội và lối sống "tiểu xảo"

ko thích cách nói của bác trong một 4rum như thế này

ủa bác có phải là tri thức hay không, những lời nói của mình làm bác khó chịu à. Xin lỗi bác thích hay không thì tùy bác, dù sao thì báo VietNamNet lề phải đăng tin này thì suy nghĩ của tôi là sai hay sao.

mấy bác cũng đâu biết gì mà nói, đọc trên internet họ nói sao thì cứ nghĩ như thế là đúng à,
Không biết nhiều thì cũng biết ít bác à, vả lại mỗi người đều có trí khôn cả chứ không phải ai nói gì cũng nghe, nếu bác cho bác là người biết thì bác thử viết ra đây xem cho mọi người coi là bác biết những gì, hay bác không đủ dũng cảm nhìn thẳng vào sự thật, nói thiệt bác chẳng là cái quái gì so với ông Bảo Châu kia nên cũng đừng cho người khác là không biết gì, cuối cùng đừng có nói tôi là tuổi gì mà lên tiếng nhé, tuổi tác chả có ý nghĩa gì cả.

Cụ Nguyễn Du xưa đã nói đúng chữ Tâm kia mới bằng 3 chữ Tài.
 

YeuNhac

Banned
Ðề: Phản biện xã hội và lối sống "tiểu xảo"

Thời nay không có tâm mà cũng không có tài X_X:-q:(
 

lqt123

Active Member
Ðề: Phản biện xã hội và lối sống "tiểu xảo"

Bài viết cũng khá sát đáng, là điều cũng cần suy gẫm cho thế hệ mai sau (có lẽ thế hệ này của các anh em ta "bỏ" rồi !!!)8->
 

phicong

New Member
Ðề: Phản biện xã hội và lối sống "tiểu xảo"

Đến khi nào thì chúng ta mới có văn hóa phản biện ?
 
Bên trên