Từng được xem như "vùng đất chết" sau thảm họa núi lửa năm 1980, khu vực quanh núi St. Helens đã chứng kiến một sự tái sinh bất ngờ và ấn tượng nhờ vào một nhóm chuột gopher được thả xuống trong 24 giờ.
Ngày 18 tháng 5 năm 1980, vụ phun trào khủng khiếp của núi lửa St. Helens tại bang Washington, Mỹ, đã làm thay đổi toàn bộ cảnh quan nơi đây. Dung nham, tro bụi và đá bọt trải rộng hàng chục dặm, biến những cánh rừng tươi tốt thành bãi đất chết. Đất bị nung cháy, hệ sinh thái bị xóa sổ, và nhiều nhà khoa học tin rằng nơi đây sẽ mất hàng thế kỷ để tái sinh.
Nhưng trong bối cảnh đó, một nhóm các nhà nghiên cứu đã đưa ra một ý tưởng đầy táo bạo và có phần kỳ quặc: thả chuột gopher xuống vùng đất này. Họ không trông chờ những con gặm nhấm nhỏ bé này sẽ làm nên điều thần kỳ, nhưng vẫn muốn thử xem liệu chúng có thể khơi mào lại vòng tuần hoàn sinh học từ lớp đất đã bị chôn vùi dưới tro bụi.
Hai năm sau thảm họa, một nhóm chuột gopher bản địa được đưa đến khu vực bao quanh núi St. Helens trong một thí nghiệm ngắn ngủi. Chúng được đặt trong khu vực đá bọt khô cằn và được quan sát suốt một ngày. Trong 24 giờ ấy, những con chuột nhỏ đã cần mẫn đào bới, đưa các lớp đất giàu vi sinh vật từ bên dưới trồi lên mặt đất.
Không ai ngờ rằng chỉ trong một ngày ngắn ngủi, hành vi tự nhiên ấy lại khởi động một chuỗi phản ứng sinh học kéo dài suốt hơn bốn thập kỷ. Sáu năm sau, nơi những con gopher "làm việc", hàng chục ngàn cây non đã mọc lên xanh tốt, trong khi những vùng đất xung quanh vẫn là sa mạc tro bụi.
Mặc dù thường bị coi là loài gây hại, nhưng chuột gopher lại đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái, thậm chí có thể giúp phục hồi đất bị suy thoái.
Dù chuột gopher đóng vai trò khơi nguồn, nhưng nhân tố quyết định cho sự hồi sinh bền vững chính là hệ vi sinh vật trong đất, đặc biệt là các loại nấm cộng sinh rễ (mycorrhizal fungi). Trong điều kiện đất bị xóa sạch lớp mặt, nấm đã đóng vai trò như "cánh tay nối dài" giúp cây cối tiếp cận dinh dưỡng và nước từ tầng sâu hơn.
"Các vi sinh vật đất điều chỉnh chu trình dinh dưỡng, tương tác với nhiều sinh vật khác và hỗ trợ các chức năng sống còn của hệ sinh thái, ngay cả trong điều kiện khắc nghiệt nhất", nhóm nghiên cứu viết trong bài báo đăng trên tạp chí Frontiers in Microbiomes .
Một phát hiện thú vị khác: ngay cả những khu rừng thông và vân sam bị tro bụi phủ kín cũng không chết hàng loạt như từng lo ngại. Nhờ nấm, chúng hấp thụ chất dinh dưỡng từ chính những lớp lá kim rụng và hồi phục nhanh chóng. Trong khi những khu rừng bị chặt phá gần đó không còn lớp phủ vi sinh lại chật vật để nảy mầm trở lại.
Tất cả các loài chuột gopher đều là động vật đào hang. Hệ thống hang của chúng có thể rất phức tạp, với nhiều đường hầm và kho chứa thức ăn lớn. Sự hiện diện của chúng thường được nhận biết qua các ụ đất tươi đường kính khoảng 20 cm trên bề mặt.
