pegasus3390
Well-Known Member
Với sự tăng trưởng rất mạnh mẽ của thị trường headphone, chúng ta dễ dàng thấy rằng dường như người dùng đang quan tâm rất nhiều về chất lượng âm thanh so với các nhà sản xuất thiết bị di động.
Sau nhiều năm phải chịu đựng với những chiếc tai nghe “cho có” bán kèm theo điện thoại cùng với những bản nhạc MP3 chất lượng thấp, chúng ta đang thấy sự trỗi dậy của những chiếc điện thoại cao cấp có khả năng chơi được những bản nhạc dung lượng lớn với chất lượng hơn hẳn mặt bằng chung.
Một trong những yếu tố tạo nên điều này chính là sự ra đời của chuẩn Hi-Res Audio (tạm dịch là âm thanh độ phân giải cao hay âm thanh chất lượng cao), và nó cũng kéo thế giới di động chạy theo nó. Và đây là lý do cũng như cách thức mà nó có thể tạo ra sự vượt trội trong chất lượng âm thanh cũng như tạo ra cảm nhận tốt hơn trên rất nhiều thiết bị, không chỉ riêng những chiếc điện thoại.
Hi-Res Audio là gì?
Hi-Res Audio (HRA) là định dạng nhạc không nén, có thể tái tạo lại toàn dài âm thanh từ bản thu âm gốc với chất lượng còn tốt hơn chất lượng từ những đĩa CD, âm thanh được tái tạo đạt đến ngưỡng gần như tái tạo được những gì mà các nhạc sĩ và kỹ thuật viên tạo ra lúc thu âm.
Mặc dù chuẩn HRA gần đây dần phổ biến, nhưng đó không phải thứ mới mẻ. Thực ra nó đã có mặt được hơn một thập kỷ và dần tăng lên khi những người yêu âm nhạc sẵn sàng bỏ thêm tiền để có thể mang theo những bản nhạc có chất lượng âm thanh rất cao để có thể thưởng thức ở nhà hoặc khi ra ngoài. Sự khác biệt nằm ở chỗ gần đây chúng dần trở nên dễ tiếp cận hơn cho người dùng.
Mặc dù chất lượng âm thanh rất ấn tượng, nhưng cũng dễ hiểu tại sao người ta vẫn ngần ngại việc nâng cấp chất lượng âm thanh lên HRA, nguyên nhân chủ yếu là các bản nhạc này có dụng lượng lớn hơn rất nhiều so với các định dạng như MP3 hoặc AAC từ iTunes, đồng thời nó cũng tốn nhiều thời gian hơn để có thể tải xuống thông qua mạng internet dẫn đến phần đông chúng ta vẫn chưa mặn mà lắm với những chuẩn nhạc này.
Nếu so sánh với những bản nhạc tương tự trên iTunes và Amazon MP3 thì các bản nhạc HRA rất đắt tiền và thậm chí là các công ty phát hành nhạc số lớn vẫn không (chưa) sẵn lòng bán ra những bản thu chất lượng Hi-Res Audio này.
Ngoài ra còn một vấn đề khác là để nghe được những bản nhạc này thì chúng ta cần phải có thêm phần cứng lẫn phần mềm tương thích bởi vì hầu hết các thiết bị phát nhạc bao gồm cả điện thoại di động, máy nghe nhạc và cả máy tính đều không đủ tiêu chuẩn để có thể thể hiện hết chất lượng âm nhạc từ những file nhạc độ phân giải cao này.
Thậm chí những công ty như Sonos, công ty hiện đang thống trị việc cung cấp các giải pháp đa phòng lớn nhất hiện nay, cũng không mặn mà lắm với chuẩn HRA bởi vì họ cho rằng nó sẽ không phải xu hướng lớn, nhưng những công ty như Bose và Bluesound lại khá quan tâm.
Tuy nhiên, những rào cản giờ đây dần trở nên mỏng manh hơn. Được hỗ trợ nhờ việc các thiết bị lưu trữ ngày nay trở nên rẻ hơn, những thiết bị giải mã âm thanh cũng trở nên mạnh mẽ và tốt hơn, băng thông kết nối internet cũng đã nhanh hơn và dễ tiếp cận hơn, HRA giờ đây không còn là một thứ gì đó quá xa xỉ. Tất nhiên chúng ta vẫn cần phải cẩn thận khi lựa chọn các thiết bị, và nếu chúng ta vẫn thường nghe rằng chúng ta không thể nghe được những âm thanh vượt ngưỡng 20kHz, hãy thử truy cập vào đây để nghe thử xem có nhận ra được khác biệt của những âm thanh chất lượng cao so với những gì bạn thường nghe trước đây không.
Chúng thực sự tạo ra khác biệt nhiểu thế nào?
Đầu tiên chúng ta hãy nhìn vào các con số: Chất lượng cao nhất mà một file MP3 có thể mang lại là 320kbps, CD có chất lượng truyền tải là 1.411kbps và một file 24-bit/192kHz có thể truyền tải chất lượng 9.216kbps và đây được xem là mức độ đạt chuẩn HRA.
Việc tăng bit depth (tạm dịch là độ sâu âm thanh hoặc độ dày âm thanh, khác với bit depth là độ sâu màu trên các máy ảnh) sẽ cải thiện được dynamic range và về cơ bản là sẽ tạo ra độ chi tiết hơn và gần với bản thu thực thế hơn.
Cách tốt nhất để mô tả việc này là hãy tưởng tượng như chúng ta đang nhìn qua cửa sổ hình ảnh cảnh vật nông thôn đẹp đẽ trong một ngày đầy nắng. Nghe nhạc MP3 cũng như nhìn qua một cửa sổ phủ bụi, lau sạch sẽ chúng ta sẽ có chất lượng của CD với nhiều chi tiết và rõ ràng hơn. Nhưng mở cửa sổ ra và tận hưởng không gian đó chính là những gì mà chuẩn âm thanh HRA mang lại. Chúng ta dường như sẽ không nhận ra những thiết sót trong đó. Và nếu chúng ta trang bị cho mình dàn âm thanh tốt nhất thì thứ có thể làm hỏng trải nghiệm rất có thể chính là bài hát, cũng giống như một đám mây đen che mờ ánh nắng mặt trời vậy.
Chuẩn HRA phát triển từ đâu?
Hi-Res Audio được tạo ra bởi những người muốn tạo ra âm nhạc vượt qua những gì CD có thể thực hiện và tiến gần đến bản thu âm gốc, và vào cuối những năm 1990 có hai định dạng đĩa quang nổi lên.
Panasonic và Toshiba cùng phát triển nên DVD-Audio, có khả năng ghi lại âm thanh như CD nhưng với nhiều thông tin hơn, trong khi đó Sony và Philips lại muốn mang chuẩn SACD (Super Audio CD) ra thị trường để làm đối trọng và từ đó tạo ra định dạng đĩa compact disc.
Và vấn đề nằm ở đây: trong khi thị trường đang có nhu cầu rõ ràng về việc gia tăng chất lượng âm thanh trong thiết bị lưu trữ, cả hai định dạng trên đều chết (mặc dù được nhiều đánh giá tích cực từ chuyên gia), lý do là việc xuất hiện của phương thức tải nhạc MP3 tiện lợi hơn nhiều. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là những định dạng âm thanh chất lượng cao biến mất. Phải mất rất nhiều năm để internet có thể phát triển đến mọt mức độ mà chúng ta có thể mở rộng chất lượng và dung lượng nhạc đến mức độ HRA.
Cho đến năm 2007 nếu chúng ta có một đường truyền tốt thì có thể tải được những bài hát Hi-Res Audio từ iTrax.com, được tạo ra bởi một hãng thu âm nhỏ ở Mỹ có tên AIX. Mark Waldrop, nhà sáng lập của công ty này, đã tin tưởng vào tiềm năng của những bản thu âm chất lượng cao 24-bit/96kHz và việc chuẩn DVD-Audio bị thất sủng làm cho ông cảm thấy nên bắt đầu kinh doanh những bản nhạc số được gọi là High Definition Audio. Dần dần các công ty khác như HDTrack.com, qobuz.com và HiResAudio.com bắt đầu liên kết lại với nhau để bán ra những bản ghi âm HRA từ những nghệ sĩ nổi tiếng.
Chuẩn nhạc HRA bắt đầu nhận được sự tăng trưởng mạnh mẽ vào năm 2014 khi mà Digital Entertainment Group, Consumer Electronics Association và The Recording Academy cùng liên kết lại với nhau để tạo ra định nghĩa chính thức về những bản nhạc HRA cùng với logo chính chức của HRA. Và đến hôm nay đã có rất nhiều các nhà cung cấp như HDMusicStore, Bleep, Naim, 2L, 7Digital and Onkyo Music.
Sẽ tốn kém hơn nhiều đưa chuẩn âm thanh này lên điện thoại hoặc các thiết bị khác?
Sự thật là sẽ làm cho chi phí tăng lên, bởi vì các chuẩn Hi-Res Audio cần phải có bộ giải mã tốt để chạy được. Tin tốt là chi phí của những phần cứng để có thể xử lý được HRA trên các thiết bị di động đang giảm dần.
Bởi vì các nhà sản xuất chip đã dần hoàn thiện công nghệ của mình đến một điểm mà chi phí nghiên cứu đã được khấu hao hết và hiệu suất cũng đã đạt được yêu cầu của các nhà sản xuất di động trong việc cho phép sản xuất đại trà.
Tất nhiên người dùng cũng sẽ lựa chọn việc có trả thêm tiền để có thể có được những bản nhạc có chất lượng HRA (thường thì phải trả thêm khoảng $5 cho những bản nhạc mới nhất, các bản nhạc cũ hơn có thể sẽ được giảm giá hoặc mua theo gói album).
Những định dạng file HRA và cách để nghe được chúng
Hi-Res Audio thực ra là cách nói chung cho những chuẩn nhạc không nén, và trên thị trường có rất nhiều định dạng có thể dùng để lưu trữ âm thanh. Việc lựa chọn tùy theo nhu cầu hoặc sở thích của từng cá nhân. Chúng ta điểm qua một số chuẩn âm thanh chính:
ALAC (Apple Lossless Audio Codec) và FLAC (Free Lossless Audio Codec) là những chuẩn nhạc không nén đạt được tiêu chuẩn như phòng thu với kích thước vừa phải đồng thời chiếm ít dung lượng bộ nhớ hơn là các chuẩn như AIFF hay WAV. ALAC tương thích với iTunes và nhiều phần mềm nghe nhạc và đó là chuẩn được khuyến cáo dành cho iTunes
APE là chuẩn nhạc không nén miễn phí và hiệu quả từ Monkey's Audio.
DSD (Direct Stream Digital) là định dạng độ phân giải cao bắt nguồn từ SACD (Super Audio CD) và thường được dùng cho những bản thu nhạc cổ điển.
MQA (Master Quality Authenticated) là một định dạng không nén mới với kích thước chỉ 1/3 so với định dạng FLAC, có thể chạy với các bộ giải mã FLAC nhưng cần phải có bộ giải mã MQA riêng để khai thác hết nội dung bên trong.
WAV là chuẩn nhạc không nén chất lượng như studio có khả năng tương thích với nhiều các phần mềm nghe nhạc như iTunes, Windows Media Player và Winamp.
Việc lựa chọn chuẩn âm thanh phù hợp còn phụ thuộc vào cách mà chúng ta nghe nhạc. Ví dụ như nếu chúng ta sử dụng những chiếc Mac từ Apple thì hầu hết các file nhạc HRA đều có thể chạy trên iTunes nhưng lại trừ FLAC ra và điều này dẫn đến chúng ta cần dùng phần mềm từ bên thứ 3 để có thể nghe được chúng.
Chúng ta cũng cần phải đầu tư thêm vào những bộ giải mã DAC rời (digital-to-analogue converted) tốt hơn so với những con chip âm thanh tích hợp để đảm bảo việc truyền tải được toàn bộ chất lượng nhạc ra tai nghe hoặc dàn âm thanh. Ngoài ra nếu chúng ta nghe nhạc trên máy tính thì có thể chọn các phần mền nghe nhạc như MediaMonkey hoặc Songbird (cả 2 đều miễn phí) để kết hợp cùng với DAC.
Làm sao để mang những bản nhạc Hi-Res Audio theo bên mình?
Chúng ta cần phải kiểm tra xem thiết bị dùng để nghe nhạc của mình có logo Hi-Res Audio hay không (trừ mấy cái tem dởm dân tình đang chia sẻ rần rần trên mạng nhé), nếu có thì chúng có khả năng chơi được các bài hát HRA. Khi kết hợp cả thiết bị phát và bài hát, chúng sẽ mang lại cho chúng chất lượng âm thanh vượt trội so với MP3 hoăc CD.
Chúng ta có thể lựa chọn việc kết nối điện thoại hoặc máy tính bảng với một DAC di động hay các máy nghe nhạc di động chất lượng cao từ Sony hoặc hơn nữa là các máy nghe nhạc từ Astell&Kern với mức giá không hề dễ chịu với đa số mọi người có khả năng chạy được file DSD với thiết kế nhôm cứng cáp. Và với những người đam mê âm thanh chất lượng thì những bài nhạc chắc chắn cũng phải đạt 1.411kbps, 16-bit/44.1 kHz trở lên.
Rất nhiều điện thoại flagship hiện nay cũng đã được trang bị chip âm thanh chất lượng cao như HTC 10, Sony Xperia Z5 và cả LG G5 (kể ra cho đủ thôi chứ module nghe nhạc của LG G5 bán rời và cũng chẳng đến tay được bao người, quảng cáo là chính, đã vậy còn tốn thêm tiền).
Việc nghe nhạc trên iPhone cũng khá là rắc rối khi chiếc điện thoại này có thể chứa được các bản nhạc độ phân giải cao (lên đến 24-bit/96kHz) nhưng phần mềm iTunes trên máy lại không phát được. Để có thể nghe được thì chúng ta cần dùng các phần mềm nghe nhạc miễn phí như VLC bên cạnh các tai nghe sử dụng cổng Lightning như Philips M2L hay DAC ngoài như Mojo để có thể xuất trực tiếp âm thanh từ iPhone mà không cần qua jack tai nghe 3.5mm trên iPhone.
Chào mừng đến với thế giới Hi-Res
Với rất nhiều các thiết bị cũng như bài hát Hi-Res như có mặt trên thị trường thì những người yêu âm nhạc dường như không còn nhiều giới hạn trong việc chỉ nằm trong “chất lượng CD”. Với việc khả năng lưu trữ của các thiết bị di động ngày càng tăng lên thì chúng ta có thể mang những bài hát chất lượng cao yêu thích đến bất kỳ nơi đâu. Tất nhiên là chúng ta cũng sẽ nhận được chất lượng âm thanh tuyệt vời cùng với những chi tiết tinh tế mà trước đây chúng ta không thể nghe được với những hệ thống chưa có khả năng đáp ứng. Nếu có điều gì đó ngăn cản chúng ta đến với thế giới âm thanh độ phân giải cao thì có lẽ chỉ là vấn đề về… $$$
